Trong khi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới không cấm xuất khẩu phân bón một cách rõ ràng, các nhà sản xuất đã được cảnh báo phải đảm bảo cho nông dân trong nước “có những gì họ cần” để giữ cho giá lương thực không tăng hơn nữa.
Trong bối cảnh hiện tại, chỉ có một vài điểm sáng là các cơ sở sản xuất ở Caribe và Trung Đông sau khi bảo trì, sửa chữa đang hoạt động trở lại để bổ sung thêm nguồn cung. Tuy nhiên khi lương thực- thực phẩm đang là một vấn đề an ninh quốc gia trên toàn thế giới, thương mại tự do chỉ còn là một khái niệm.
Các nhà sản xuất phân bón của Mỹ đã thành công trong việc áp thuế chống bán phá giá đối với nhập khẩu phốt phát từ Nga và Maroc, những nước cũng có thể phải đối mặt với các lệnh trừng phạt của châu Âu do các chính sách của họ ở Tây Sahara. Các loại thuế nhập khẩu UAN từ Trinidad và Nga hiện cũng đang được áp đặt, trong khi các thương nhân băn khoăn liệu các lệnh trừng phạt đối với Belarus có ảnh hưởng đến xuất khẩu kali khổng lồ của nước này hay không.
Hiện giá amoniac cho các hợp đồng vùng Vịnh tháng 10 được chốt ở mức 603 đô la, trong khi giá bán lẻ trung bình gần 800 đô la. Giá phân DAP tại vùng Vịnh trong phiên đóng cửa giao dịch hôm thứ Sáu tuần trước ở mức 682,50 đô la, tăng 80 đô la so với tháng 9, còn giá phân MAP bán lẻ ở mức 800 đô la. Tại Brazil, giá phân kali ở mức gần 700 USD/tấn và giá bán lẻ tại Mỹ đang ở mức gần 800 USD/tấn tại một số khu vực. Các hợp đồng phân UAN vùng Vịnh tuần trước thanh toán ở mức 410 đô la, cao hơn 100 USD so với tuần trước nữa.
Xu hướng khó lường
Mặc dù giá phân bón tăng mạnh trong tháng 9, nhưng hướng di chuyển lại không theo quy luật đối với các mặt hàng amoniac, urê và DAP ở khu vực vùng Vịnh được ghi nhận từ năm 2002.
Biểu đồ mô tả sự biến động giá phân urê tại vùng Vịnh. Nguồn: FP
Số liệu thống kê cho thấy, các đợt tăng mạnh giá phân bón trong năm 2008 và 2012 thường đạt đỉnh điểm vào mùa thu trước khi sụt giảm mạnh và phải đợi đến mùa xuân mới tăng trở lại.
Ngoài ra còn một thách thức khác, đó là sự khác biệt giữa thị trường bán lẻ và thị trường bán buôn khi một số đại lý đã tăng giá amoniac gần 100 đô la vào tuần trước, với urê, kali và DAP khiến giá cả thay đổi liên tục, trong khi tại các nhà cung cấp thường chỉ thay đổi một hoặc hai lần trong năm…
Trên đây là những trở ngại mà người nông dân sẽ phải đối mặt khi muốn quản lý rủi ro ngay ở khía cạnh đầu vào sản xuất tác động đến thu nhập của họ. Chưa kể thời tiết mùa đông ở bắc bán cầu đang tiềm ẩn những rủi ro khác nếu hiện tượng La Nina hiện tại hoặc xoáy cực Polar Vortex sắp tới có khả năng làm tăng nhu cầu sưởi ấm khiến tình hình thêm phức tạp.
Nghiên cứu đường cong giá kỳ hạn đối với hợp đồng tương lai và hoán đổi phân bón được giao dịch công khai cho thấy thị trường vẫn khó dự đoán. Theo đó, giá phân urê kỳ hạn vùng Vịnh cho thấy vẫn tăng khoảng 44,50 USD cho đến tháng Ba, còn với UAN cao hơn 37,50 USD. Riêng các hợp đồng phân DAP vẫn ổn định cho đến cuối năm, trước khi tăng trở lại khoảng 10 USD/tấn vào mùa xuân. Trong khi đó các hợp đồng khí đốt tương lai tiếp tục tăng khoảng gần 1,50 USD trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 4 năm sau.