“Việc áp thuế tự vệ và nhập khẩu với phân bón DAP, MAP đang phản tác dụng”

Trước đó, ngày 24/2/2021 Công ty Cổ phần Tập đoàn Vinacam đã có công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương, về việc xem xét áp dụng biện pháp khẩn cấp, tạm thời hủy bỏ biện pháp tự vệ đối với sản phẩm phân bón DAP, MAP nhập khẩu bổ sung cho nhu cầu ở Việt Nam…

Kiến nghị huỷ bỏ áp thuế tự vệ với DAP, MAP nhập khẩu

Cụ thể, theo ông Vũ Duy Hải, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Vinacam cho biết, để bảo trợ cho các nhà máy sản xuất trong nước (chủ yếu là DAP Đình Vũ và DAP Lào Cai), ngày 2/3/2018, Bộ Công Thương đã áp dụng biện pháp tự vệ chính thức đối với sản phẩm phân bón DAP và MAP. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại, việc tiếp tục duy trì biện pháp tự vệ và thuế nhập khẩu đang thực sự phản tác dụng.

Bởi, tại thời điểm này, việc duy trì biện pháp tự vệ với phân bón DAP và MAP nhập khẩu, đang khiến cho phân DAP ở Việt Nam trở nên khan hiếm, giá tăng vọt, qua đó làm tăng giá thành, giảm sức cạnh tranh trong xuất khẩu nông sản, đẩy khó khăn lên nền nông nghiệp trong nước mà người chịu thiệt hại trước tiên là nông dân.

Theo ông Vũ Duy Hải, thị trường phân bón thế giới trong 2 tháng gần đây đã tăng đột biến do khan hiếm nguồn cung. Cụ thể, giá FOB tại thị trường Trung Quốc tháng 11/2020 với phân DAP từ 357 - 360 USD/tấn, Urea 270 - 275 USD/tấn. Đến tháng 2/2021, giá lên mức 515 - 520 USD/tấn (tăng 158 - 160 USD/tấn).

Ngoài ra, tàu biển khan hiếm, giá cước container tăng cao gấp 3-5 lần so với trước đó, cộng với hàng rào kỹ thuật từ biện pháp tự vệ khiến giá phân bón nhập khẩu về Việt Nam tăng đột biến.

Trong khi phân Urea trong nước sản xuất vượt nhu cầu nội địa, một phần dành cho xuất khẩu thì DAP vẫn phụ thuộc phần lớn vào nhập khẩu. Đây là loại phân bón có khối lượng sử dụng lớn trong khi trong nước lại thiếu hàng.

Ông Hải cũng cho hay, hiện tồn kho hàng DAP nhập khẩu gần như bằng không. Trong khi vụ xuân hè đang đến gần, khiến giá DAP bán trong nước tăng chóng mặt.

"Với kinh nghiệm của mình và qua khảo sát hệ thống đại lý, Vinacam nhận định rằng tình hình thiếu hụt DAP ở Việt Nam hiện đang rất nghiêm trọng", ông Hải khẳng định.

Trước tình hình khẩn cấp như vậy, để có đủ nguồn DAP phục vụ cho vụ Xuân - Hè (vụ sản xuất lớn nhất tại thị trường phía Nam) đang tới gần, ngày 24/2/2021 Vinacam đã có công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương xem xét áp dụng biện pháp khẩn cấp, tạm thời huỷ bỏ biện pháp tự vệ đối với sản phẩm phân bón DAP, MAP nhập khẩu bổ sung cho nhu cầu tại Việt Nam để các giao dịch nhập khẩu có thể trở lại từ đầu tháng 3/2021.

Vinacam chịu trách nhiệm với Chính phủ về báo cáo của mình

Cũng tại công văn gửi Chính phủ, Bộ Công Thương (ngày 24/2), Vinacam ghi nhận giá bán DAP Đình Vũ tại chợ đầu mối TP.HCM là 10.400.000 đồng/tấn; tuy nhiên ngày 3/3 đã lên 11.200.000 đồng/tấn và vẫn có chiều hướng tăng. Giá DAP xanh Trung Quốc ngày 3/3 đã tham chiếu mức 565-570 USD/tấn FOB và không ai có thể dự đoán tương lai sẽ tiếp tục lên mức nào. Trong khi đó, Ấn Độ buộc phải mở thầu mua trong thời gian tới, đồng nghĩa "cơn khát" DAP trên toàn thế giới chưa có điểm dừng.

Và với giá FOB như trên, cộng cước vận chuyển, thuế nhập khẩu, thuế phòng vệ thương mại, các loại phí liên quan, giá vốn hàng nhập khẩu về tới TP.HCM đã lên xấp xỉ 16.000.000 đồng/tấn. 

Đặc biệt, về thông tin sản xuất DAP cơ bản đáp ứng đủ cho nhu cầu, không hề khan hiếm, ông Hải nhấn mạnh: "Ngày 25/2/2021, Vinacam có công văn đề nghị mua 15.000 tấn DAP Đình Vũ và 15.000 tấn DAP Lào Cai. Tuy nhiên, chỉ DAP Đình Vũ có phản hồi tích cực, nhưng chỉ có thể duyệt bán cho Vinacam 2.000 tấn với giá 10.646.000 đồng/tấn, thời gian giao hàng dự kiến từ 19/3/2021.

Riêng DAP Lào Cai chỉ có thể cân đối để cung ứng cho Vinacam từ tháng 4/2021. Nếu dư nguồn, tại sao các nhà máy không tích cực bán ra, để bình ổn thị trường, ngăn đà tăng chóng mặt cả của phân DAP sản xuất trong nước và DAP nhập khẩu hiện nay?".

Đối với số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, sản lượng DAP nhập khẩu năm 2020 tăng 15,7% so với năm 2019. Riêng tháng 01/2021 nhập khẩu tăng 334% so với cùng kỳ, nửa đầu tháng 2 nhập khẩu tăng 137,4% so với cùng kỳ…, ông Hải cho hay: “Lượng DAP nhập khẩu có tăng lên đến 500%, thì đây cũng không phải là một con số để nói lượng tồn kho có nhiều. Mà 500% đấy là so với số lượng bao nhiêu…”.

"Ngoại trừ yếu tố khách quan giá thế giới tăng, Vinacam bảo lưu và chịu trách nhiệm về báo cáo của mình với Chính phủ khi nhận định lượng tồn kho DAP nhập khẩu trong nước đang ở mức thấp nghiêm trọng. Tại ngày 1/3/2021, tổng DAP tồn kho của Vinacam là 512 tấn so với 22.671 tấn cùng kỳ năm 2020", ông Hải cho hay.

Mới đây, thông tin trên báo giới, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) cho rằng, việc áp thuế tự vệ đã được cân nhắc, tính toán rất kỹ lưỡng, hơn nữa pháp luật hiện hành không có quy định về việc tạm thời hủy bỏ biện pháp tự vệ theo những biến động mang tính thời điểm.

Liên quan đến thông tin này, ông Hải cho rằng: “Có thể pháp luật không có quy định về việc tạm thời hủy bỏ biện pháp tự vệ, nhưng pháp luật cũng không quy định cấm áp dụng biện pháp này. Khi áp dụng biện pháp tự vệ, một trong những lý do quan trọng là để bảo hộ hàng hóa sản xuất trong nước vì “hàng nhập khẩu rẻ hơn” gây cạnh trạnh bất lợi cho hàng sản xuất trong nước. Nhưng đến nay hàng nhập khẩu đã quá cao, gây bất lợi cho sản xuất nông nghiệp, thì cần phải áp dụng biện pháp “khẩn cấp, tạm thời bãi bỏ phòng vệ” để đảm bảo an ninh lương thực. Trong trường hợp này, nếu cần thiết Bộ Công Thương hoàn toàn có thể trình Chính phủ quyết định. 

Thực tế hiện nay, nếu giá DAP nhập khẩu có thể trên 18 triệu/1 tấn trong thời gian tới, thì Bộ Công thương sẽ lý giải ra sao? Hơn nữa, tình hình giá hỗn loạn của Lương thực trên thế giới hiện nay đang và sẽ tiếp tục kéo dài giá phân bón, trong đó có DAP thế giới tăng cao, chưa có điểm dừng, thì đây là điều cần cân nhắc, vì vụ Xuân hè, vụ lúa lớn nhất tại phía nam đang đến gần”.

Đặc biệt, ông Hải cho hay, Điều 23. Đình chỉ áp dụng các biện pháp tự vệ (Pháp lệnh số 42/2002/PL-UBTVQH10 về tự vệ trong nhập khẩu hàng hoá nước ngoài vào Việt Nam do Ủy ban thường vụ Quốc Hội ban hành ngày 25 tháng 5 năm 2002), đã nêu rõ:

Bộ Thương mại ra quyết định đình chỉ áp dụng các biện pháp tự vệ trong các trường hợp sau đây:

1. Khi các điều kiện áp dụng các biện pháp tự vệ không còn tồn tại;

2. Việc tiếp tục áp dụng các biện pháp tự vệ gây thiệt hại nghiêm trọng đến kinh tế - xã hội trong nước.

TUẤN NGỌC - LÊ VŨ(Theo Báo Thương Hiệu Và Công Luận)